Xeyir, zərər...

   Qədim zamanlarda varlı bir tacir var idi. Bir gün tacir yenə bir ticarətdən yaxşı pul qazanmış və evinə doğru üz tutmuşdu. Ancaq bir meşənin yanından keçəndə birdən yağış başladı. Həm də yağış o qədər güclü idi ki, tacir az qala sümüklərinə qədər islandı. İslanmaqdan heç xoşu gəlməyən tacir öz-özünə: "Allahım, kaş ki, belə yağışlı günləri yaratmayaydın? Kaş ki, bütün günləri günəşli yaradaydın?" -dedi. Bu vaxt meşənin içindən əlində tüfəng bir oğru çıxdı. Və tüfəngi tacirə tutub tətiyi çəkdi. Ancaq yağış barıtı islatdığı üçün tüfəng açılmadı. Oğru da meşənin dərinliklərinə qaçıb "yox oldu". Tacir həm canı, həm də pulu xilas olduğu üçün çox sevinirdi. Ancaq birdən bir az əvvəl dediyi sözlər yadına düşdü və:

"Allahım, dediyim o sözlər üçün məni bağışla. Əgər Sən bu günü yağışlı yaratmasaydın, mən bəlkə də indi çoxdan ölmüşdüm, -dedi...
P.S. "Bəzən xoşlamadığınız bir şey sizin üçün xeyirli, bəzən də xoşladığınız bir şey sizin üçün zərərli ola bilər. (Onu) Allah bilir, siz bilməzsiniz". (Bəqərə.216).
*Ailəm,2012

Zəhmət və bəhrə

Bir yerdə oxuyan tələbələrin hər birinə müəllimləri uzun bir taxta verir və:

-Bu taxtaları götürün və mənimlə bir yerdə gəlin, -deyir.
Tələbələrdən heç biri etiraz etmir. Ancaq onlardan biri:
-Bu taxta çox ağırdır, əgər icazə versəniz, bir az kəsmək istəyirəm, -deyir.
Müəllim razılaşır. Və tələbə taxtasından bir az kəsir. Sonra yollarına davam edirlər. Ancaq çox getməmiş tələbə yenə eyni xahişlə müəlliminə müraciət edir və:
-Bu taxta çox ağırdır, əgər icazə versəniz, bir az da kəsmək istəyirəm, - deyir.
Müəllim bu dəfə də etiraz etmir və tələbə taxtasından bir az da kəsir. Bir qədər getdikdən sonra yollarına bir dərə çıxır və müəllim tələbələrinə:
-İndi hər biriniz əlindəki taxtadan istifadə etsin və dərənin o tayına keçsin, -deyir.
Və taxtasını kəsən tələbədən başqa hamı dərənin o tayına keçir. Bir sözlə, əgər "zəhmət" yoxdursa, "bəhrəsi" də yoxdur...
Ailəm,2012

Həyatı tərsinə yaşasaydıq...

Bir anlıq həyatımızı düşünək...Yəni, taxta bir tabutun içərisindəsiniz. Hamı qarşınızda sıraya durub göz yaşları içərisində dua edir. Bu vaxt tabutdan qalxırsınız. Müdrik, kamil, təmkinli...Sizə qarşı sonsuz bir ehtiram var. Oğullarınız, qızlarınız, nəvələriniz və hətta nəticələriniz hamısı ətrafınızdadır. Maşınınıza oturub evinizə gedirsiniz...
-Evinizə gəlirsiniz. Hazır ev, hazır maaş..Rahatlıq içərisində yaşayırsınız. Səhhətiniz də yavaş-yavaş düzəlir. Əzələləriniz möhkəmlənir. Və bir gün müdir və ya təcrübəli bir işçi kimi işə başlayırsınız. Hamı qarşınızda dik durur.
-Get-gedə "formaya düşürsünüz". Gözəl günlər başlayır. Və bir gün müdir sizə universitetə getməyi təklif edir. Artıq atanız da yanınızdadır. Atanız: "Çox işlədin, evə qayıt, oxumağa başla", -deyir.
-Sonra məktəb illəri gəlir. Artıq sizi məktəbə atanız və ya ananız aparıb gətirməyə başlayır. Maşın sürməyə də ehtiyac yoxdur.
-Bir gün isə sizi məktəbdən çıxarırlar. "Artıq, evdə otur, oyuncaqlarınıa oyna", -deyirlər. Yeməyiniz hazır, içməyiniz hazır. Və bir gün ananız sizə süd verməyi qərara alır. Artıq hara getsəniz, yeməyiniz yanınızdadır.
-Bir gün də qaranlıq və isti bir mühitə düşürsünüz. Qidalanmaq üçün ağzınızı açmağa da ehtiyac yoxdur. Səs-küydən də uzaqsınız. Kiçilir, kiçilir, kiçilir və nəhayət, kiçik bir hüceyrəyə çevrilirsiniz. Və bir gün həyatınız sona çatır...
Əslində bu yazıdan çox nəticə çıxarmaq olar. Ancaq 3 əsas nəticə bunlardır:
1 - Ölümü öldürmək olmaz. Həyata istər əvvəldən, istər axırdan başlayaq, əvvəl-axır "ora" gedəcəyik.
2 - Həyat istər ölümə doğru getsin, istər doğuma, yenə Ona (c.c) yaxınlaşırıq, yolumuz Onadır.
3 - Və imtahan...Əsas məsələ həyata haradan başlamaq deyil, həyat imtahanından necə çıxmaqdır.

*Ailəm,2011

Həzrəti Əlinin altı dirhəmi

   İlk dəfə deyildi ki...Bu ailə çox belə günlər yaşamışdı.
   Evin xanımı Peyğəmbər qızı, kişisi Peyğəmbərin əmisi oğlu olsa da, bəzən yeməyə bir şey tapmadıqları üçün ac yatmalı olurdular.
   Fatimeyi-Zəhra anamız evdə olan-qalan altı dirhəmi Həzrət Əliyə verdi və bazardan yemək üçün bir şeylər almasını istədi. Bir kilo ət alacaqdımı, meyvəmi, xurmamı... 6 dirhəmə nə ala bilərdisə, alacaqdı. Alıb gətirəcək və balaları Həsəni, Hüseyni sevindirəcəkdi.
   Həzrət Əli balalarını necə sevindirəcəyini düşünə-düşünə bazara tərəf addımlayırdı ki, səs-küyə başını qaldırdı. Bir nəfər bir başqasının yaxasından yapışıb borcunu tələb edirdi. O birisi də "yoxumdur, neyləyim, olsun ki, verim" deyib yalvardı. Həzrət Əli ola, bu mənzərənin yanından laqeyd keçə, heç mümkündürmü?-Əsla! Yaxınlaşıb:
-Qardaşım, bunun yaxasından niyə yapışmısan? - soruşdu.
   Borc sahibi dedi:
-Ya Əli, bunun mənə borcu var, geri ala bilmirəm.
O birisi də belə dedi:
-Ya Əli, kaş ki olaydı, mən də borcumu qaytarıb yaxamı bu adamın əlindən qurtara biləydim.
   Həzrəti Əli borcun nə qədər olduğunu soruşur: Düz altı dirhəm, yəni Həzrəti Əlinin cibindəki pul qədər.
   Pulu çıxarıb borc sahibinə verir və məsələ bununla da tamamlanır.
   Saatlarla bazarda dolaşır, düşünür ki, yaxın tanış-bilişdən kiməsə rast gələr, bir az borc istəyər, amma olmur, nəhayət, əliboş evinə qayıdır.
   Artıq gün əyilmək üzrəydi, uşaqlar qarşısına yüyürürlər. Fatimeyi-Zəhra anamız ərinin əliboş gəldiyini görüb niyə boş döndüyünü soruşur. Həzrəti Əli belə deyir:
-Ey Peyğəmbər qızı, bazara gedərkən bir nəfərin borc üstündə bir müsəlmanın yaxasından yapışıb ona əziyyət verdiyini gördüm. Mən də o altı dirhəmi verib həmin adamı azad elədim. Ona görə də əliboş dönməli oldum.
   Fatimeyi-Zəhra anamız:
-Sən sənə yaraşanı eləmisən, Allah səndən razı olsun. Mən də çalışaram uşaqları birtəhər ovudub yatırım, - deyir.
   Həzrəti Əli bir qədər oturur, amma körpələrin küskünlüyünə dayana bilmir və durub evdən çıxır ki, məscidə getsin, Rəsulullahın o mübarək çöhrəsinə baxıb bütün sıxıntılarını unutsun. Evindən bir qədər aralanmışdı ki, əlində gözəl bir dəvənin ovsarını çəkə-çəkə gələn birisi ona yaxınlaşır və deyir:
-Ya Əli! Mən bu dəvəmi satıram, bunu məndən al, yüz dirhəmə verirəm, baha deyil.
   Həzrəti Əli tərəddüd edir:
-Mənim pulum yoxdur ki, dəvəni alım.
   Həmin şəxs deyir:
-Eybi yoxdur, sən dəvəni al, satıb mənim pulumu sonra qaytararsan.
   Həzrəti Əli bir qərar verməmiş həmin şəxs dəvənin ovsarını onun əlinə verib gözdən itir. Həzrəti Əli sanki yuxudan ayılır, bir özünə, bir də yanındakı dəvəyə baxır. Əslində heç dəvəni satan adamı da tanımırdı. Tərəddüd içində yoluna davam edərkən o biri küçədə bir başqası qarşısına çıxır və:
-Ya Əli, nə gözəl dəvən var, bunu mənə satarsanmı? -deyir.
   Həzrət Əli dillənməyə macal tapmamış həmin şəxs sözünə davam edir:
-Üç yüz dirhəm verirəm, istəyirəm ki, bu dəvəni mənə satasan.
   Həzrəti Əli razılaşır, üç yüz dirhəmi alıb dəvənin ovsarını ona verir və yolunu dəyişib bazara gedir. Ailəsi üçün ərzaq alıb evinə dönür. O gecə Həsən də, Hüseyn də bayram edirlər. Dəvə sahibinin də yüz dirhəmini ayırıb bir tərəfə qoyur.
   Həzrəti Əli xanımına deyir:
-Ey Fatimə, gördünmü, Allah-u Təala nə qədər mərhəmətlidir, öz bəndəsinin əməlini necə yüksək mükafatlandırır. Altı dirhəmi verib bir müsəlmanın dərdinə əncam elədik, Allah-u Təala onun qarşılığında bizə iki yüz dirhəm yetirdi. Çox məmnun olurlar.
  Sübh namazında Həzrəti Əli Rəsulullaha yaxınlaşıb başına gələnləri ona danışmaq istəyir. Allahın sevimli Peyğəmbəri çevrilərək Həzrəti Əlinin üzünə baxır və təbəssümlə soruşur:
-Ya Əli, dəvə gözəl idimi?
Həzrət Əli təəccüblə soruşur:
-Siz hardan bildiniz, ey Allahın Rəsulu?
   Allah Rəsulu sualı sualla qarşılayır:
-Dəvə satanı və dəvə alanı tanıdınmı?
-Xeyr, heç birini tanımadım.
-Ey Əli, bil ki, Allah-u Təala sənin əməlinə mükafat olaraq o dəvəni Həzrəti Cəbrayılla sənə göndərdi və Həzrəti İsrafillə də səndən satın aldı.
*Zaman,2011

Toxunuş

Həşr meydanındakı insanlar əbəd ölkəsinə uçmaq üçün səbirsizliklə gözləyirdilər. Peyğəmbərlər, şəhidlər və böyük övliyalar üçün hər hansı bir çətinlik yox idi. Ancaq, digərləri “əlli min il çəkər” deyilən bu yolu dünyadakı həyatlarının qarşılığı olan bir vasitə ilə keçməliydilər. Hər insan savab və günahlarını ortaya töküb incə hesablar edərkən, sərmayələri çatmayan bəzi gənclər bir araya gəldilər və onlara nəzarət edən mələyə müraciət edərək:

-Biz dünyada ikən məşhur bir yarışmaya qatılmışdıq və əllərimizi günlərlə çəkən bir səbirlə lüks maşınların üzərindən çəkməyərək onları qazanmışdıq!, dedilər. Bu mübarizəmizə qarşılıq o maşınların verilməsini istəyirik və bu çətin yolu onlarla keçməyi planlayırıq.

   Mələk yarışmanın detallarını öyrəndikdən sonra:

-Səhv şeyə toxunmusunuz!, dedi. Sizin maşınınız o yolda gedə bilməz!

   Gənclər biraz irəlidəki insanları göstərərək:

-Burdakı insanların da bir şeylərə toxunduqları deyilir, deyə etiraz etdilər. Amma indi Cənnətə uçurlar.

-Bəli!...dedi, mələk. Onlar da toxundular. Həm də gündə sadəcə bir saatlıq.

-Bir saat mı?, deyə atıldı gənclər. Halbuki biz günlərlə əlimizi çəkmədik. Yatmadıq, ac qaldıq, az qaldı ölürdük. Bəs onlar nələrə toxundular?

-Səccadəyə!, dedi, mələk. Kiçik bir səccadəyə. İndi isə onlarla uçurlar.


* Cüneyd Suavi - Hayatın İçinden 2, "Sevgi hikayeleri"

Bənövşəyi eynək

Balaca qız özünü tanıdığı gündən bəri anasından böyük bir şəfqət görmüş və ondan eşitdiyi sözlərlə, pambıq şəhzadəsindən daha gözəl olduğuna inanmışdı. Ona görə nur üzlü və badam gözlü idi. Biricik balasıydı hər zaman. Amma ibtidai sinfə başladığı vaxt işlər dəyişdi. Dostları onun heç də gözəl olmadığını, hətta eybəcər belə sayıldığını deyirdilər.

   Balaca qız ilk əvvəllər onlara inanmadı. Çünki hər kəs bir-birini qısqanırdı. Amma bir neçə il içində həqiqətlərlə üzləşdi. Anasının bir uşağa bənzətdiyi üzü, solmuş bir çiçəyin cildinə sahib olduğu üçün yaşlı bir insan üzünü xatırladırdı. “Badam” dediyi gözləri isə çəp idi. Boyunun da bir sərv ağacıyla heç bir əlaqəsi yox idi. Demək ki, anası onu aldatmışdı və illərlə çəkinmədən yalan demişdi.

   Gənc qızın ana sevgisi qısa bir müddət ərzində nifrətə döndü. Evlənmə çağına gəlməsinə baxmayaraq üzünə baxan yox idi. Üstəlik də gözləri bütün müalicələrə baxmayaraq düzəlmirdi.

   Gənc qız həkimlərin gizlicə edilən söhbətlərdən kor olacağını başa düşəndə dəliyə döndü və onu hələ də uşaqlığında olduğu kimi sevən anasının yalanlarına dözə bilməyib evi tərk etməyə qərar verdi. Ancaq, anası uzaq bir yerdə iş tapdığını deyərək ondan əvvəl tərpəndi. Və qazandığı pulları bir qohumuna göndərib qızına baxmasını xahiş etdi.

   Gənc qızın gözləri bir müddət sonra görmədi. Artıq qaranlıq dünyasıyla baş-başaydı. Bu müddət ərzində isə anasından ötrü heç narahatlıq keçirmirdi. Yalançı idi anası, ölsəydi də bir şey əksilməzdi.

   Bir gün həkimlər uyğun bir cüt göz tapdıqlarını deyərək qızı əməliyyat etdilər. Ancaq, o gözünü açanda yenə eyni üzü görməkdən qorxurdu. Amma gün işığını üçün darıxmışdı. Ən azından heç kimə yük olmazdı.

   Gənc qız əməliyatdan sonra güzgüyə baxanda sevincdən qışqırdı. Qarşısında bir dünya gözəli var idi. Həqiqətən də əla bir qız idi gördüyü. Üzündəki sızaqlar tamamilə yox olmuşdu. Çox əyri olan burnu düzəlmiş və yabanı otlarını xatırladan düz saçları dalğa-dalğa olmuşdu. Boyu da hər zamankından uzun idi.

   Gənc qız yanındakı yaşlı həkimi sevinclə qucaqlayaraq:

-Sanki yenidən dünyaya gəldim!, deyə bağırdı. Üzümdə heç bir çirkinlik qalmayıb. Plastik əməliyatı siz mi etdiniz?

   Yaşlı həkim:

-Yox, qızım!, deyə gülümsədi. Ananın gözlərini qoyduq sadəcə. “Mənə lazım deyil” deyə bağışlamışdı.


* Cüneyd Suavi - Hayatın İçinden 2, "Sevgi hikayeleri"

  

Vaxtı olmayan adam

   Səhər vaxtı idi. Dan yeri yenicə ağarmışdı, insanlar sağa-sola qaçışırdılar. Biri işə, biri məktəbə, digəri dostunun və ya yaxınını ziyarətə gedir; hər kəs öz vəzifəsini yerinə yetirməyə çalışırdı. Bir nizam, bir ahəng yaranırdı, heç kim öhdəliyindən geri qalmırdı. Həkim həkimliyini, əsgər əsgərliyini, ticarətçi ticarətini edir, həyatlarını beləcə davam etdirirdilər.

   O gün sanki göylər deşilmişdi. Yağış yağır, şimşək çaxırdı. Elə bil “yuxudan oyanın” deyilirdi bir bahar səhəri... Göy gurultusuyla fəsil oynayır, bahar sanki bu mesajı alıb torpağın altından əl eləyirdi. Yeni günə, həyata “Salam” deyirdi...

   O, ya pəncərəsinə dəyən yağış damcılarının, ya da göy gurultusunun səsinə oyanmışdı. Pəncərədən bayıra baxdı və yenidən yorğanı üzərinə çəkdi. Yerindən qalxmaq istəmirdi. Yatmağa çalışdı, sağa-sola çevrildi, ancaq yata bilmədi. Çox acmışdı, evdə isə yeməyə heç nə yox idi.

   Bir müddət evin içində gəzişdi. Mətbəxə dəfələrlə baxdı. Orada dolablar boş, o isə ac və möhtac idi.

   Onun qəribə düşüncələri var idi... Ətrafındakı insanıarıa işi olmazdı. Sanki kar idi; insanıar onu axmaq hesab edib gülər, o isə insanların ona heyran olduunu zənn edib onlarla birlikdə gülərdi.

   Ağıllı, sərbəst və savadlı idi. Bəlkə də bir kral idi... Tayı-bərabəri olmayan, kəşf olunmayan bir kral...O, hər cümləsinin sonunda insanların “Kralımız necə də gözəl düşünür.” Deməyini gözləyirdi. Təəssüf ki, bu mümkün deyildi.

   Xəyallaında özünü o qədər dəyərli hesab edirdi ki, sanki o gəlməmişdən əvvəl dünya çarəsizliklər içindəydi, getdikdən sonra da aqibəti heç də yaxşı olmayacaq.

   Ən hikmətli, ən təsirli, ən faydalı söz onun sözü idi. Bir sözü ilə bütün problemləri həll edərdi.

   Paltarını geyinib evdən çıxdı. Hava soyuq olduğu üçün plaşına büründü. Şəhərin böyük marketlərindən birinə yollandı. Yol uzun, hava yağmurlu idi. Yamanca islandı. Lakin nə edə bilərdi, ehtiyacı vardı, getməliydi.

   Nəhayət, marketin qapısından içəri girdi... İçəri tərtəmiz və isti idi. Dincəldi. Küncdəki arabalardan birini götürdü. Qarşısına nə çıxsa alacaq, heç bir ləzzətdən imtina etməyəcəkdi.

   Əvvəlcə ərzaq bölməsinə gəldi. Zəhərli bir böcəyin əlilə göndərilən, onun incə qələmlə qazılmış mədəsində bişən və ən gözəl ləzzətlərdən biri olan baldan bir neçə banka aldı.

   Şüşələrlə südü arabaya doldurdu. Ətlərin dadını xəyalında canlandırdı. Damağı bu ətlərin dadını mütləq hiss etməli idi. Kilolarla ət yüklədi.

   İnsanların üzünə gülən meyvələrin yanından keçib gedə bilmədi. Onların gözəlliyinə laqeyd qala bilməzdi. Heyva, nar, portağal...Gördüyünü aldı.

   Ərzaq bölməsini gəzdikdən sonra iki arabanın dolduğunu fərq etdi.

   

   İkinci mərtəbədə geyim əşyaları vardı. Ən gözəl ayaqqabılardan, köynəklərdən, jaketlərdən. Qısaqol maykalardan aldı. Hələ dəri paltarları buraxa bilməzdi. Bu qoyunlar da qəribə heyvanlardır. Bellərində jaket toxunur, mədələrində süd bişir, növbəti il də özləri kimi bir süd fabriki verirlər. “Aman” dedi, mənə nə, Kim verirsə, kimin əlilə verirsə versin...O sadəcə almaq istəyirdi.

   Nə elektrik əşyalarını, nə də dadlı şokoladları unutdu.

   Arabaları bir-bir çıxışa doğru itələdi.

   Marketdəkilər həyəcanla arabaları itələyən, qarşısına çıxan hər şeyi arabalara dolduran bu adama diqqətlə baxırdılar. O isə öz xəyal dünyasında idi. Heç kimi vecinə almırdı.

   Arabalarla birlikdə çıxışa doğru irəliləyirdi ki, məmurlardan biri:

-İcazə verin, sizə kömək edim, -dedi.

   Aha, deyəsən biri ağıllı çıxıb onun dəyərini anlamışdı. Heç bir söz demədi.

   Məmur əşyalarla dolu arabaları kassirin yanına daşımağa kömək etdi. Dəzgahın üzərinə yığmaq istəyirdi ki, o qışqırdı:

-Nə edirsiniz?

   O qədər yüksəkdən qışqırdı ki, hamı ona baxdı. Kassir nəzakətlə dedi:

-Pulu ödəyəsiniz deyə malların qiymətini hesablayacağıq.

   Adam çox ağıllı, eyni zamanda haqlı idi. Bunlar özlərini nə hesab edirlər? O məşğul idi. Belə xırda şeylərə vaxtı yox idi. İndi elə bir söz deyəcəkdi ki, heç kim ağzını açmağa cürət etməsin. Dərslərini verəcəkdi.

   -Vaxtım yoxdur!

   Bu söz inanılmaz idi. Qarşısına çıxan hər şeyi almışdı, amma pulu ödəməmək üçün “Vaxtım yoxdur!” deyə bəhanə gətirirdi.

   Kassirlər gülür, ətrafdakılar gülür, məmurlar gülür, o da gülürdü.

   Onun gülməyi uzun çəkmədi.

   “Vaxtım yoxdur!” bəhanəsi burada keçmirdi.

                                      *  *  *

   Allahın (c.c) mülkündə Onun verdikləri ilə yaşayan insanın Rəbbini tanımağa, dininə xidmət etməyə vaxtının olmadığını deməsi əbəsdir.

   İnsan hər şeylə onun dəyəri qədər məşğul olmalıdır. Vaxtı və minnəti olmayan özünə başqa bir mülk və xoşbəxt olacağı bir diyar tapmalıdır.

   İnsanın istifadə etdiyi bütün nemətlərdən hesaba çəkiləcəyi qətidir.

* ("Muştu" yayınları, "A şıkkı" adlı kitabın tərcüməsi "xəzər nəşriyyat"-"Vaxtı olmayan adam")

Sahibinin məqsədi

Üç tənbəl dost iş axtarmağa başlamışdı. Əslində niyyətləri iş axtarmaq deyildi. Onlar arzu etdikləri kimi yaşamaq istəyir, əzab-əziyyət çəkməyi, işləməyi sevmirdilər. Nə işləməyi sevir, nə də iş axtarırdılar. Bəzən də onları bu cür qəbul edən birini tapırdılar.

  

Hər birinin özünə xas xüsusiyyətləri vardı. Və elə bilirdilər ki, həyatda ən vacib şey onların bu xüsusiyyətləridir.

  

“Axşam görüşərik!” deyib ayrıldılar və axşama qədər şəhəri avara-avara gəzdilər. Amma nə bir fabrikin, nə də mağazanın qapısından girərək işə müraciət etmədilər. Buna vaxtları yox idi. Çox məşğul idilər.

  

Ertəsi gün daha səy göstərirdilər. Boş mədələri, soyuq qış gecələri “Başınızı girləyəcək bir yer tapın,” –deyirdi. Bu səsi titrəyən iliklərində duydular.

  

Əvvəlcə dostlardan biri bir mağazanın qapısından girdi. Sağına-soluna baxıb qəti addımlarla irəli gəldi. Kimsə: “Buyurun!” dedi. “Yəqin mənim dəyərimi anladı” deyə fikirləşdi.

-Buyurun. Nə lazımdır?

-Mən, şey...Bilmirəm necə deyim. Yəqin siz də başa düşdünüz ki, mənim qeyri-adi qabiliyyətlərim var. İstəyirəm sizin iş yeriniz bu qabiliyyətlərdən faydalansın. Buna sizin dilinizdə “iş axtarmaq” deyirlər. Amma, belə deməsəm daha yaxşı olar. Əslində də siz məni axtarırsınız, ancaq bunu özünüz də bilmirsiniz.

  

   Yaşlı məmur onu qəribə baxışlarla süzdü, “axmağın biridir, qovum getsin” –deyə düşündü.

  

   Elə bu vaxt mağaza müdiri gəlib çıxdı. Onların yanından keçərkən soruşdu:

-Cavan oğlan nə üçün gəlib?

-İş axtarır, cənab. Özəl qabiliyyətləri varmış. Əslində biz onu axtarırmışıq, amma heç özümüzün də xəbəri olmadan.

-Doğrudan? Allah Allah...Axır ki, biz də axtardığımızı tapdıq. Siz nə iş görə bilirsiniz?

-Bilirsiniz, mən çox gözəl yata bilirəm.

-Ooo...Bu çox gözəl qabiliyyətdir. Yəqin ki, sən buna görə çox pul istəyərsən.

-Əlbəttə.

-Mənim mağazamda işləmək üçün yəqin ki, ən az beş yüz manat istəyərsən.

-Elə mən də o qədər istəyəcəkdim.

Müdir hirsindən özünü saxlaya bilmədi və məmura dedi:

-Qov bu axmağı burdan. Gör səhər-səhər nə ilə məşğul oluram.

  

   İkinci tənbəl dost da demək olar ki, eyni hadisə ilə rastlaşdı. O, iş axtardığı fabrikdə müdirə:

-Mən çox gözəl yemək yeyə bilirəm, -deyə etiraf etdi.

   Əvvəlcə fabrik müdiri:

-Bunu eləsən sənə yeddi yüz manat verərəm, -demiş, daha sonra isə onu fabrikdən qovmuşdu. Bütün bunlar o qədər ani olmuşdu ki, o, nə baş verdiyini belə anlamamışdı.

  

   Üçüncü tənbəl dost isə bir başqa fabrik sahibinə “çox yaxşı əylənə bilirəm” demişdi. Min manat qazanmaq istəyərkən min söyüş eşitmişdi.

   Axşam evə qayıdanda üçü də çaş-baş qalmışdı. Halbuki əllərindən gələni eləmişdilər. Axı niyə bu insanlar onları anlamırdılar. Ertəsi gün əzm və qətiyyətlə yenidən iş axtarmağa başladılar. Günlərlə çalışdılar. Amma heç kim yemək, yatmaq və əylənmək üçün onları işə götürmürdü. Aclıqdan taqətsiz qalıb, soyuqdan xəstə və pərişan olmuşdular.

   Nəhayət, bir gün arzularına çatdılar. Üçünə də “Hə” deyən biri tapıldı. İş görüşməsinə getdilər və gördülər ki, üçünü də işə götürən adam eynidir. Bu adam onların ac və səfil hallarına acıyıb onları işə götürdü. “Bəlkə ağıl sahibi olarlar” –deyə onlara möhlət verdi və yanına çağırıb dedi:

-Baxın, bura mənim fabrikimdir. Mən sizi ehtiyacınız olduğu üçün işə götürürəm. Yoxsa, mənim nə sizə, nə də qabiliyyətlərinizə ehtiyacım var.

   Unutmayın ki, heç kim kimisə yesin, yatsın və əylənsin deyə işə götürməz. Mən toxuculuqla məşğulam və mənim niyyətim parça toxumaqdır. Burada işlədiyiniz müddət ərzində sizin niyyətiniz də bu olmalıdır. Başa düşdünüzmü?

   Bir şey başa düşmədilər.

-Nə isə, ustalarınız sizi başa salar, - dedi.

   Hər biri bir ustaya əmanət edildi. Bəzən başqa məqsədləri oldu, doğru olmayan yollarla getdilər, bəzən yaxşı niyyətlə olsa da həkimliyə, mühəndisliyə həvəsləndilər. Yenə narahatçılıq oldu, müdirin məqsədi xatırladıldı. “Yaxşı işlər görmək istəsəniz də əsas məqsədinizi unutmayın” dedilər. Xəstəxanada parça toxumaq, fabrikdə əməliyat etmək olmaz.

    Nəhayət, dostlardan ikisi doğru yola gəldi, ağıllandılar və o biri dostlarının da doğru yola gəlməyi üçün çalışmağa başladılar.

                     

                                   *   *   *

  Kainat Allahın bir fabrikidir. Allah (c.c) insanları yesinlər, yatsınlar, əylənsinlər deyə yaratmamışdır.

   Hər fabrikin bir məqsədi var. Fabrik sahibinin məqsədi oradan işləyənlərin məqsədi ilə eyni olmalıdır.

   Görülən işlər doğru olsa da, əsl məqsədin önünə keçməməlidir. Hər şey əsl məqsədə xidmət etməli, digər işlər əsl məqsəddən sonra gəlməlidir.

   Böyük şəxsiyyətlərdən birinin ifadəsi ilə: “Dünya bir mehmanxanadır. İnsan isə orada müvəqqəti qalacaq. Eyni zamanda öhdəlikləri çox olan bir qonaqdır. Və bu qısa ömür ərzində əbədi həyatı üçün vacib olan ehtiyacları tədarük etməklə vəzifələndirilmişdir”.

   İnsanın vəzifəsi Rəbbini tanımaq və Onun yer üzərində həssas tərəzilərə malik xəlifəsi olaraq bir kitab kimi yazılmış kainatı oxumaq, sənətini incələmək, özünün təşəkkürünü təqdim edərək əbədə gedən yolu açmaq, solmayan meyvələri toplamaqdır.

   İlk iş Allahı xatırlamaq və təbliğ etməkdir. Bunu həyatın içərisində; laboratoriyada, ticarət mərkəzində, küçədə, fabrikdə, hər yerdə tətbiq etmək, iman və əxlaqla yaşamaqdır.

   Əsl məqsəd bütün həyatımıza nüfuz edərsə digər işlər asanlaşar və daha mənalı olar.

   Həkim Allahın göndərdiyi və vəzifələndirdiyi bir şəfa əli kimi; ticarətçi Onun haqq və ədalət tərəzisi kimi işləyir.


* ("Muştu" yayınları, "A şıkkı" adlı kitabın tərcüməsi "xəzər nəşriyyat"-"Vaxtı olmayan adam")

Fikirləşməyə dəyər...

Bu dəfə də yeni maraqlı bir hekayə qoymağı düşündüm. Yenə eyni yazıçının kitabından :)

(Ahmed Şahin,"İslamı böyle yaşadılar")

Sadəcə sözdə səxavətli olan bir nəfər İbrahim Ədhəm ilə söhbət edirdi. Dedi ki:
-Həzrət, mənə nəsihət ver.
-Nəsihət etsəm,əməl edəcəksən? İbrahim Ədhəm dedi.
-Bəli.Sən sadəcə nəsihət ver, xəsis dedi.
-Elə isə bu nəsihətə qulaq as:
-Bağlı olanı aç,açıq olanı bağla!İbrahim Ədhəm dedi.
Xəsis adam fikirləşməyə başladı. Heç cür bunu özü üçün açıqlaya bilmədi. Yenə soruşdu:
-Mən bunun izahını başa düşmədim. Bağlı olan nədir? Açıq olan nədir?
İbrahim Ədhəm cavab verdi:
-Bağlı olan kisənin ağzıdır. Onu açacaqsan. Açıq olan isə dilindir. Onu da bağlayacaqsan!

                                                 * * * * * * *

İbrahimin könlü Ərəfat meydanı kimi idi. Onda Haqq dostlarının hamısına da yer var idi.Yetər ki, Haqqa xidmət, İslama sədaqət əsas olsun. Hansı peşəyə mənsub olursa olsun Haqq dostlarını sevərdi.
   Bir gecə yuxusunda Cəbrayıl Aləyhissəlamı gördü. Əlində bir dəftərlə dolaşırdı.
-Bu nə dəftərdir, ey mələklərin rəisi? deyə soruşdu.
Cəbrayıl Aləyhissəlam:
-Bu dəftərə Haqq dostlarının adlarını yazıram.
-Mənim adımı da yazacaqsan? dedikdə:
-Yox. Sənin adın Haqq dostlarının arasında yoxdur-Cəbrayıl Aləyhissəlam dedi.
   İbrahim bu sualı soruşdu:
-Mənim adım Haqq dostları arasında yoxdursa, onları sevənlərin arasında da yoxdur?
-Var!
-Elə isə nə durmusan?
Bu dəfə Cəbrayıl Aləyhissəlam fikirləşməyə başladığı vaxt Rəbbimizdən əmir gəldi:
-Ey Cəbrayıl, nəyi fikirləşirsən? Mənim Rəsulum xəbər vermədimi ki, "İnsan sevdiyi ilə bərabərdir"? Əlbəttə, İbrahim də sevdiyi Haqq dostları ilə birlikdə olacaq. Yaz onu Haqq dostlarının yanına.

                                                       * * * * * * *

İbrahim Ədhəmə dedilər:
-Unutmadığın  bir xatirəni bizə danışa bilərsən?
-Əlbəttə! deyərək danışmağa başladı.:
-Bir dəfə səhraya gedirdim. İstidən o ki var yoruldum, oturub istirahət etmək üçün bir yer axtarırdım ki, böyük bir daş diqqətimi çəkdi. Yaxınlaşdım, üstünə oturmaq istəyəndə gözüm bir yazıya sataşdı. Orda yazılmışdı ki:
-Əvvəlcə daşı çevir, altına bax, sonra otur!
Maraqla çevirib altına baxdım. Belə yazılmışdı:
-Bildiyinlə əməl etmirsənsə, niyə başqa bilmədiklərini öyrənmək istəyirsən?

Yaxşı niyyətin qarşılığı...

Bu da başqa bir gözəl, ibrətli hekayə. Oxuyun və zövq alın, ancaq ibrət götürməyi unutmayın J

(Əhməd Şahinin “İslamı böyle yaşadılar” kitabından)

                                

                                         * * * * * * *

Misirdə bir məscidə yanğın düşdü. Bir gecə içində məscid yanaraq kül oldu. Buna çox kədərlənən Müsəlmanları maraq bürüdü. Şaiyələr ayaq alıb yeridi:

-Bu məscidi çevrəmizdəki xristianlar yandırdılar. Onlar gündə beş vaxt azan oxunmasına dözə bilmirdilər...?

Bu rəvayətlər gücləndikcə, bu dəfə məhəllədəki bir neçə qəzəbli adamlar da əvəzində tədbir görməyə başladılar.

Bir gecə qaranlığında ətrafdakı xristian evlərini yandırmağa başladılar. Sabaha qədər evlər kül oldu.

Bir dənə xristian evi qalmadı.

Vəziyyət məhəllə məhkəməsinə gedib çıxdı. Araşdırma nəticəsində günahkar hesab edilənlərə yaxalanaraq kimisinə edam, kimisinə də qamçı cəzası verildi.

Edam cəzası verilənin əlinə edam kağızı, qamçı cəzası verilənin əlinə də qamçı yazısı verilib bir yerdə içəri saldılar...

Bu vaxt edam cəzası kağızını alan biri ağlamağa başladı. Dayanmadan ağlayır:

-İndi mənim halım necə olacaq? Deyə ağlayırdı.

Yanındakı soruşdu:

-Niyə ağlayırsan, ölümdən qorxursan?

O cavab verdi:

-Yox, ölümdən qorxduğum üçün ağlamıram!

-Yaxşı, bəs nə üçün?

-Mənim yaşlı bir anam var, məndən başqa ona baxacaq heç kimi yoxdur. Mən edam edilsəm anam pərişan olacaq, əllərdə qalacaq. Ona görə göz yaşımı tuta bilmirəm.

Yoldaşı bu dəfə belə b ir təklif irəli sürdü:

Onda buna bir çarə tapaq.

-Buna çarə var ki? Budur, əlimdə edam kağızı. Qarşımda da edam yeri!...

Yoldaşı cavab verdi:

-Buyur, mən əlimdəki qamçı kağızını sənə verirəm, bunu götür, sən qamçı cəzasını çək. Mənə də özünün edam kağızını ver. Mən də edam cəzası çəkim. Sənin yerinə mən ölüm. Heç olmasa mənim bu yaxşılığım qalsın!

Beləliklə, kağızları dəyişdilər. Edamlıq olan qamçı kağızını aldı, qamçı kağızı olan da edam kağızını aldı. Gözləməyə başladılar.

Bir az sonra mühafizəkarlar gəldi.

-Cəld, tez olun görüm edam yerinə-dedilər.

Cəzanın tətbiq ediləcəyi yerə çatdıqları vaxt qarşılarında onları cəzalandıran hakimi gördülər. Hakim edam hökmü verdiyinə işarə edərək:

-Bunu ipə aparın, tez! Dedi. Ancaq, gördü ki, ipə o deyil, digəri gedir.

-Ver, baxım o kağıza? Deyərək edam yazıldığını görüb soruşdu:

-Mən sənə edam kağızı deyil, qamçı kağızı vermişdim. Bu necə olur?

İsrar etdiyini görüb anlatmağa başladı:

-Möhtərəm Hakim, bu yoldaşımın yaşlı anası var imiş,ona baxmaq üçün qamçı cəza kağızımı ona verdim, edam kağızını isə mən aldım. Getsin yaşlı anasına baxsın, ana haqqı başqa haqlara bənzəməz. Onun yerinə mən edam edilim, mən ölüm. Necə olsa bu əvvəl-axır olacaq!

Hakim bu dəfə dərin fikrə getdi.

-Bu necə fədəkarlıq, bu nə qəhrəmanlıq!

Və sözünü belə tamamlayır:

-Yaxşı, mən ikinizi də əfv edirəm. Səni anana baxmağı düşündüyünə görə əfv edirəm, səni də bu dərəcədə fədəkar olduğuna görə əfv edirəm. İkiniz də yaxşı niyyətinizin mükafatını görün. Siz ev yandıran insana bənzəmirsiniz! Günahkar ola bilməzsiniz! Biz səhv insanı yaxalamışıq...

İki oğlu da övliya olan Ana...

Necə də xoşbəxt anadır J ...Bu hekayəni də “yaddaş kitabçam”dan tapdım J Çox inanıram ki, bəyənəcəksiniz...

(Əhməd Şahin’in “İslamı böyle yaşadılar” kitabından)

                                      * * * * * * *

 Gelibolu Yarımadasını gözləyən şəhidlərimizin başında Osmanlı övliyaları da var. Bunlardan biri Cahidə Sultandırsa, digər ikisi də məşhur Əhməd-i Bicanla böyük qardaşı Məhməd-i Bicandır.

   Əhməd-i Bican hələ də şövqlə oxunan Ənvarül’-aşiqin kitabının müəllifi olduğu kimi Məhməd-i Bican da onun kimi çox oxunan Əhmədiyyə’nin müəllifidir. Hər iki kitab da əsrlərcə Osmanlı Müsəlmanlarının imanını qüvvətləndirmiş, dini duyğularını gücləndirmişdir. Otaqlarda, evlərdə, toplantı yerlərində bu əsərlər əsrlərcə oxunmuşdur.

   Belə dəyərli əsər sahiblərinin anaları necə idi? Bunun da digər maraqlı bir mövzu olduğu açıqdır. Belə ibrətli bir hadisəni daha da açıqlayaq.

   Olan hadisə bu cür cərəyan edir:

   Əhməd-i Bican məsciddə vaaz verir. Söhbətinin tam ortasında ikən böyük qardaşı Məhməd məscidə girir. Ancaq, Məhməd məscidin girişində dayanır və içəri girmək fikrindən daşınır, həm də təbəssüm edərək çıxıb gedir.

   Əyləşdiyi yerdən vəziyyəti görən kiçik Əhməd buna çox kədərlənir.

   Evə gəldiyin vaxt anasına dərdini anlatmağa başlayır:

-Bu gün mən vaaz verərkən böyük qardaşım məscidə gəldi, vaazımı dinləmədi, həm də gedərkən gülümsəyərək getdi...

   Anası buna çox kədərlənir. Bir fürsət tapar-tapmaz bunun səbəbini Məhməddən soruşar:

-Oğlum, qardaşının vaazını dinləmək üçün məscidə girmisən. Niyə içəri girib oturmadan geri dönmüsən? Həm də gülərək çıxmısan? İnsan qardaşını belə alçaldar? Bir səhvi olmuşdusa, onu evdə düzəldə bilərdin?

   Məhməd yenə təbəssüm edərək belə izah edir:

-Anacan, mənim məscidə girmədən təbəssüm edərək geri dönməyim qardaşımın vaazını bəyənmədiyim üçün deyil. Vəziyyət tam əksinədir. Belə ki, məsciddə girdiyim vaxt camaatın durub getdiyi yerləri mələklərin doldurduğunu gördüm, ayaq basacaq yer tapmadım, buna çox sevindim. Ona görə təbəssüm edərək getməyimin səbəbi budur. Qardaşım üzülməsin, əksinə sevinsin ki, hətta mələklərin də onu dinlədiklərini şahidi oldum.

   Ana buna çox sevinir, vəziyyəti həmin dəqiqə kiçik Əhmədə çatdırır:

-Böyük qardaşının məsciddən çıxmasının səbəbi içəridəki boşluqları mələklərin doldurması imiş. Ayaq qoyacaq yer tapmayan qardaşın buna çox sevinmiş, ona görə də gülümsəyərək çıxıb getmiş!

   Kiçik Əhməd bu xəbərə sevinəcəyinə daha da kədərlənir:

-Demək, mən çox nöqsanlı bir insanmışam ki, vaazımdakı mələkləri mən görə bilmədim, qardaşım isə gördü. Əgər məndə çox qüsur olmasaydı, mən də mələkləri görərdim...?

   Həssas ana o dəqiqə müdaxilə etdi:

-Oğlum, o qüsur sənin deyil, mənimdir. Sonra belə davam etdi:

-Böyük qardaşına heç dəstəmazsız süd vermədim. Ancaq, sən bir dəfə çox ağladın, səni o an götürən qonşu qadın süd verməyə başladı. Qaçıb səni götürdüyüm vaxt bir neçə damla süd udduğunu başa düşdüm. Hərhalda, mələkləri görə bilməməyinin səbəbi budur!

HİKMƏT və HƏQİQƏT!..

Bir fincanın hekayəsi...

Yaşlı qadın, bir əntiq əşyalar mağazasından aldığı yüz illik fincanı diqqətlə salon vitrininə yerləşdirdi. Fincanın biçimi, üzərindəki işləmələr, rənglər onun bir sənət əsəri olduğunu deyirdi. Ödədiyi məbləği xatırladı; xeyir, heç də baha almamışdı.

Heyranlıqla fincanı seyretməyə davam etdi. Birdən fincan dilə gəldi və qadına belə dedi;

"Mənə heyranlıqla baxdığını görürəm. Ancaq, bilməlisən ki, mən həmişə belə deyildim. Keçirdiyim sıxıntılar məni bu hala gətirdi.

Qadın indi təəccüb içərisində idi. Qarşısındakı qəhvə fincanı danışırdı!

Yaşlı qadın kəkələyərək: "Necə?Başa düşmədim?" deyə bildi sadəcə.

"Demək istəyirəm ki, mən bir zamanlar palçıqdan ibarət idim və bir sənətkar gəldi. Məni əlinə aldı, əzdi, döydü, yoğurdu. Çəkdiyim sıxıntılara dözə bilməyib:

"Bəsdir! Yalvarıram, dur artıq!" deyə bağırmağa məcbur oldum.
Ancaq, usta sadəcə gülümsədi və; "Daha vaxtı deyil!" deyə cavab verdi.
"Sonra məni götürüb bir taxtanın üzərinə qoydu. Burada fırlandım, fırlandım, fırlandım. Fırlandıqca başım da fırlandı. Nəhayət, yenə qışqırdım:
"Yalvarıram, məni bu şeyin üzərindən xilas eylə. Artıq fırlanmaq istəmirəm!"
Ancaq, usta mənə baxıb gülümsəyirdi:

"Hələ vaxtı deyil!"

"Bir az sonra məni götürdü və sobaya qoydu. Qapını bağlayıb istiliyi artırdı. Onu indi sobanın pəncərəsindən görə bilirdim. Soba get-gedə istilənirdi. Ağlımdan belə keçirdi: “Məni yandıraraq öldürəcək"
Sobanın divarlarına vurmağa başladım. Bir tərəfdən də bağırırdım:
"Usta, usta! Yalvarıram, icazə ver burdan çıxım!"
"Pəncərədən onun üzünü görə bilirdim. Hələ də gülümsəyir və "Daha vaxtı deyil!" deyirdi.

"Bir saat sonra, sobanı açdı və məni çıxardı. İndi rahat nəfəs ala bilirdim, sobanın yandırıcı istiliyindən xilas olmuşdum. Məni masanın üstünə qoydu və bir az boya ilə bir fırça gətirdi.

"Boyalı fırça ilə mənə xəfif xəfif toxunmağa başladı. Fırça hər tərəfimdə gəzir və buna görə də məni gülmək tuturdu .

"Yalvarıram, usta! Xahiş edirəm, məni gülmək tutur." dedim. Onun cavabı isə eyni idi: "Hələ vaxtı deyil!"

"Sonra məni astaca tutub yenə sobaya doğru getməyə başladı. Qorxudan öləcəkdim. "Yox! Məni yenə sobaya salma, yalvarıraaaam!" deyə bağırdım.

Sobanı açdı, məni içəri itələyib qapağı bağladı. İstiliyi bir öncəkinin iki qatına qaldırdı. "Bu dəfə məni həqiqətən yandırıb kül edəcək!" deyə düşündüm. Pəncərədən baxıb ona yenə yalvardım, ancaq o yenə "Daha vaxtı deyil!" deyirdi. Ancaq, bu dəfə ustanın yanaqlarından bir damla göz yaşının yuvarlandığını gördüm.

"Bu dəqiqə son nəfəsimi vermək üzrə olduğumu düşünürdüm ki, qapaq açıldı və ustanın nazik əli məni çəkib çölə çıxardı. Dərin bir nəfəs aldım, həsrət qaldığım sərinliyə qovuşmuşdum. Məni yuxarı bir rəfə qoydu və usta belə dedi:

"İndi tam istədiyim kimi oldun. Özünə baxmaq istəyirsən?"
Ona "Bəli" dedim.

Bir güzgü gətirib qarşıma qoydu. Gördüyümə inana bilmədim. Güzgüyə təkrar-təkrar baxdım və "Bu mən deyiləm. Mən sadəcə bir palçıq idim."

"Bəli, bu sənsən!" dedi usta. Sənin acı və sıxıntı deyə gördüyün şeylər sayəsində belə mükəmməl bir fincan halına gəldin.

Əgər səni bir palçıq ikən üzərində işləməsəydim, quruyub gedəcəkdin.
Fırlanan dəzgahın üstünə qoymasaydım, ovxalanıb toz olacaqdın.
İsti sobaya salmasaydım, partlayacaktın. Boyamasaydım, həyatında rəng olmayacaqdı.
Amma sənə əsl güc və qüvvəti verən ikinci soba oldu.
İndi arzu etdiyim hər şey var üzərində."

Və mən qəhvə fincanı, bu sözlərin ağzımdan çıxdığına heyrət etdim:

"Ustam! Sənə güvənmədiyim üçün məni bağışla!
Mənə zərər yetirəcəyini düşündüm.
Məni məndən çox sevib yaxşılıq edəcəyini başa düşə bilmədim.
Baxışım dar idi, ancaq indi məni gözəl bir sənət əsərinə çevirdiyini görürəm.
Mənim sıxıntı və acı deyə gördüyüm şeyləri mənə verdiyin üçün təşəkkür edirəm…
Təşəkkür edirəm."* * * * * *
Usta fincanı, Yaradan insanı şəkilləndirir,
Yetər ki, acıdakı hikməti görə bilək.
”Sənin verdiyin hər şey mənə xoşdur” deməyi öyrənə bilsək...

(yazıçı-Sait Çamlıca)